Zelf beton en mortel maken: hoe doe je dat?
Heb je een beperkte hoeveelheid beton nodig? Dan kan je die natuurlijk bestellen, maar ook gewoon zelf maken. Hetzelfde geldt voor mortel, om bijvoorbeeld een muur mee te bouwen of te voegen. Hoe maak je beton of mortel zelf?
Heb je bijvoorbeeld bijvoorbeeld 6m³ beton nodig, voor de fundering van een terras? Dan laat je die het best bezorgen, bijvoorbeeld met een betonwagen. Maar indien je slechts een kleine hoeveelheid beton nodig hebt, minder dan een halve kubieke meter, kan je die makkelijk zelf maken. Hetzelfde geldt voor mortel. Alleen: hoe doe je dat volgens de regels van de kunst?
Hoe maak je zelf beton?
Ofwel from scratch. Daarvoor heb je vier grondstoffen nodig, in de 1-2-3-verhouding: 1 deel cement, 2 delen betonzand, 3 delen grind en 0,5 tot 0,6 deel water. Maak je eenvoudig beton? Gebruik dan portland- of lichter gekleurd hoogovencement, scherp- of rijnzand en grind met een korrelgrootte van bijvoorbeeld 4/16 (4mm tot 16mm) of 4/32 (4mm tot 32mm), aangevuld met leidingwater.
Eerst meng je het zand en de grind met een betonmenger in een speciekuip, tot alles goed gemixt is. Daarna voeg je het cement toe, tot je een gelijkmatig geheel met een egale kleur bekomt. Voeg daarna beetje bij beetje het water toe, om een homogene massa zonder klonters te bekomen. Goot je er te veel water bij? Voeg dan meer van de andere ingrediënten toe, volgens de 1-2-3-verhouding.
Ben je niet zo vertrouwd met het maken van beton? Dan kan je ook kant-en-klare beton in zakken kopen. Daar moet je alleen aan de juiste hoeveelheid water toevoegen (ga de juiste verhouding na bij de fabrikant).
Hoe maak je zelf mortel?
Ook hier heb je de keuze tussen helemaal zelf maken en een kant-en-klare oplossing. De basisverhouding is hier: 1 deel cement, 3 à 4 delen bouwzand of zilver-/witzand (voor esthetisch voegwerk), 0,6 tot 1 deel water. Opnieuw wordt vaak portlandcement gebruikt, maar er bestaan heel wat soorten cement, naargelang de toepassing. Aan het water kan je ook nog stoffen toevoegen, zoals een luchtbelvormer of plastificeerder. Die maken de mortel beter verwerkbaar.
Eerst doe je het cement en zand in een speciekuip. Die meng je grondig. Daarna voeg je, net als bij beton, het water beetje bij beetje toe. Je vermengt het met de andere grondstoffen. Blijf water toevoegen en mengen, tot je mortel met de juiste dichtheid verkrijgt. Een eenvoudige truc om te weten of je mortel stevig genoeg is: trek een sleuf in de mortel met je truweel. Blijft de specie in een buikje staan, dan is die goed. Valt het buikje in, dan is de mortel te slap.
Ben je niet zo vertrouwd met mortel maken? Ook dan kan je kant-en-klare mortel gebruiken, waaraan je nog water moet toevoegen of die onmiddellijk klaar is voor gebruik.
Waarom een betonmenger gebruiken? En welke?
Met een betonmenger bekom je makkelijk én snel een homogene massa, voor mooi werk. In theorie lukt dit ook met een mengstaaf op een boormachine. Maar een betonmenger houd je aan twee handvatten vast, waarbij je de menger omlaag richt, in de speciekuip. Zo oefen je weinig kracht uit. Is de mengstaaf goed ontworpen, dan mixt hij alle grondstoffen goed, niet alleen die in het midden.
Op de markt vind je zowel betonmengers met snoer, als modellen op accu. Een voordeel van snoerloze mengers is dat je er overal makkelijk mee aan de slag kan, ook daar waar een stopcontact ver uit de buurt is. Geen gedoe met verlengkabels, dus.
Een model op een krachtige accu van 20V is bijvoorbeeld de menger van Dual Power. Je mixt er niet alleen makkelijk beton en mortel mee, maar ook verf. Dat zonder veel inspanning, aangezien het toestel weinig weegt én stevig in de hand ligt, dankzij een zachte handgreep. Met een krachtige motor en goed ontworpen mengstaaf bereik je vlot een homogeen resultaat, zonder klonters en spatten.